Dobri kóń bez batuga jidze, ale widzec on go muszi.
Dobry koń bez bata jedzie, ale widzieć go musi.
Na końcu deptaku kartuskiego znajduje się obelisk z makietą prezentującą wygląd zespołu poklasztornego - Kartuzji Kaszubskiej.
Miasto powiatowe od roku 1923, do tego czasu gmina wiejska z niemieckiego panowania 3000 mieszkańców. 31 grudnia 2009 roku miasto miało 14 951 mieszkańców, aktualna liczba to około 17 tys.
Miejscowość klimatyczna 220 m nad poziomem morza, oddalonego o 33 km, położona na zwałach morenowych ostatniej epoki dyluwialnej. Herb miasta przedstawia głowę czarnego gryfa z czerwonym ozorem na niebieskim tle, nad głową siedem gwiazd srebrnych, pięciokątnych. Kolory chorągwi: niebieski, biały i czarny.