Wydrukuj tę stronę
niedziela, 26 luty 2012 18:34

Gryf

Autor: 
Oceń ten artykuł
(11 głosów)
gryfy gryfy sk

Pochodzenie Gryfa

Gryf w herbie pomorskich regionów i miejscowości, a także dynastii Gryfitów, panującej w średniowieczu na Pomorzu,  jest mitycznym, uskrzydlonym zwierzęciem o głowie orła, ciele lwa i oślich uszach. Stworzenie to występuje zarówno baśniach, jak i w literaturze Z jego pochodzeniem związanych jest wiele legend.

Dwie z nich spisał Franciszek Sędzicki, pomorski literat i dziennikarz działający w latach 1920 – 1957.

Jedna z opowieści mówi, że Gryf powstał podczas tworzenia świata przez Pana Boga, jako efekt pomyłki. Gdy Pan Bóg zajęty był formowaniem postaci różnych stworzeń, przeszkadzał mu w tym zły duch, Przegrzecha, wyśmiewając poszczególne figury. Pan Bóg zdenerwował się, a anioł – asystent podał ciało lwa do części ciała orła. Gdy Przegrzecha znowu zaczął się śmiać, Gryf otrzymał ośle uszy do kompletu.

Inna przypowieść wiąże figurę Gryfa z kaszubskimi Stolemami, czyli olbrzymami zamieszkującymi ongiś ziemię, którzy  przemierzali jej obszary przechodząc  ze wzgórza, na wzgórze. Zadaniem Stolemów była ochrona i opieka nad całością, dopóki nie powstała dostateczna ilość ludzi. Gdy Stolem nadepnął na kamienie, złościł się i rzucał nimi dookoła. Stąd tyle na Kaszubach kamieni. Kaszubskim Stolemem był Gryf, który jeszcze wtedy miał posturę wielkoluda.

Pewnego dnia Stwórca postanowił wybrać się na kontrolę i sprawdzić, jak funkcjonuje dzieło stworzenia. Gdy wszedł na teren Kaszub, natknął się na Gryfa, który siedział na wzgórzu w Krzesznej, a stopy moczył w Jeziorze Patulskim. Gryf zapytany o opinię na temat dzieła stworzenia, stwierdził, że wszystko jest ok., ale człowiek i on jako człowiekowi podobny,  jest okazem nieudanym, bo nie może fruwać, tylko chodząc po głazach rozsuwa kamienie leżące na jego drodze,  męczy nogi i jest słabowity. Stwórca przychylił się do pomysłu Gryfa, dał mu  skrzydła do fruwania, silne elementy ciała lwa, ale też na dowód, że mówił niedorzeczności, zaopatrzył go w ośle uszy.

Dawna symbolika przypisywała Gryfom wiele cnót, m.in. szybkość (orzeł), siłę (lew) i czujność (ośle uszy), a także waleczność, odwagę i wytrwałość. Jednocześnie przypisywano im także cechy negatywne, jak zachłanność, czy pycha. Chrześcijaństwo zaadaptowało Gryfa jako symbol Chrystusa. W mitologii Gryf często pełnił rolę strażnika skarbu. Jako miejsce jego występowania podawano Etiopię.

Gryfy były motywami sztuki scytyjskiej, greckiej, celtyckiej, średniowiecznej. Są obecne w wielu utworach literackich, w tym także fantasy.

Źródła:

  1. Franciszek Sędzicki „ Baśnie kaszubskie” wyd. ZKP Gdańsk, 1987
  2. http://pl.wikipedia.org/wiki/Gryf
Czytany 14461 razy Ostatnio zmieniany sobota, 28 czerwiec 2014 17:28
M. Kostuch

1 komentarz

Najnowsze od M. Kostuch

Artykuły powiązane